Hız ve frekans kontrol üniteleri olan motor sürücüleri, yaygın olarak inverter olarak da bilinmektedir. Endüstride elektrikli cihazların kontrolünü kesintisiz olarak sağlayan bu cihazlar, aynı zamanda yön, hız, akım ve tork kontrollerini de sağlar.
Peki, bu yaygın olarak endüstriyel alanlarda kullanılan motor sürücüleri nedir, nasıl çalışır ve neden kullanılmalıdır?
İnverter nedir sorusuna yanıt vermeden önce bu kelimenin zaman zaman Türkçeleştirilerek invertör şeklinde yazıldığını belirtmek gerekir. Bunun yanı sıra AC sürücü ya da VFD adıyla da anılmaktadır. VFD kısaltması Değişken Frekanslı Sürücü anlamına gelmektedir. Bu elektronik cihazlar doğru akımı (DC) alternatif akıma (AC) dönüştürmektedir. Aynı zamanda motor hızının ve torkunun kontrolünden de bu cihazlar sorumludur.
İnvertörler; elektronik cihazlar, elektrik motorları, ulaşım ekipmanları gibi günlük hayatta kullandığınız birçok cihazın için bulunabilir. Bu cihazlarda bulunan motorların çalışabilmesi için elektrik enerjisine ihtiyacı vardır. Enerjinin israfını önlemek adına motorun hızını gerekli olan sürece uydurmak oldukça önemlidir. Bu durum özellikle endüstriyel alanlarda ortaya çıkar. Fabrikalardaki enerji ve malzemenin israf edilmesi ciddi maliyetleri ortaya çıkarır. Bu sebeple daha verimli bir üretim sürecini başlatmak ve enerji tasarrufu sağlamak için elektrik motorlarını kontrol cihazı olan invertörler kullanılmalıdır.
AC sürücüler güç kaynağıyla birlikte elektrik motorunun arasında çalışır. Enerji güç kaynağından çıktıktan sonra bu AC sürücüye gider. Enerjinin gelmesiyle birlikte AC sürücü, ayarlanan parametreler doğrultusunda sürücünün kendi sınırları dahilinde bunları düzenler. Düzenlenen parametreler frekans ya da voltaj gibi ayarlardır. Bu aşamada sürücü seçimi yapılan işe ve istenen değerlere bağlı olarak farklılık gösterir. Düzenlenen güç buradan motora gönderilir.
DC gerilimi alternatif akıma dönüştüren cihaz sistemlerine inverter adı verilir. 1990'lı yılların gelmesiyle birlikte DC motor sürücülerinin yerini AC invertörleri almıştır. Bunun temel nedeniyse doğru akım motorlarının bakım maliyetlerinin çok yüksek olmasıdır. Maliyetler doğru akım motor sürücülerinin kullanımında önemli bir düşüşe neden olmuş ve inverterler çok daha avantajlı bir hale gelmiştir.
AC sürücü, belirli bir doğrultuda çalışacak şekilde tasarlanmıştır. Alternatif akım cihaza gelerek, burada bulunan diyotlar vasıtasıyla doğru akıma dönüştürülmektedir. Dönüştürülen bu doğru akım daha sonra kondansatörler sayesinde alternatif akıma çevrilmektedir. Bu sayede yeniden AC gerilime dönüştürülebilir. Bu cihaz sayesinde istenen frekansta motora alternatif akım verilebilmektedir. Bu da motorun istenen hızda dönmesini sağlamaktadır.
İnvertör kullanmanın birçok farklı avantajı bulunmaktadır. Bu avantajlara sahip olması nedeniyle, çok geniş bir alanda kullanılmaya başlanmıştır. Bu cihazlar evlerde kullandığınız küçük elektronik aletlerden, endüstriyel alanlardaki cihazlara kadar geniş bir alanda kullanılmaktadır.
İnvertörlerin geliştirilme kullanılma amaca öncelikli olarak tasarruf sağlamaktır. Bu cihazlar mekanik aksam hatalarınızı azaltırlar ve parçaların bakım, tamir gibi maliyetlerini en aza indirirler. Bunun yanı sıra sistemdeki parçaların ömürlerinin uzamasını da sağlarlar.
Invertör reaktif enerjisi azaltır ve tasarruf sağlar. Yenilenebilir enerji kaynaklarında sürekli olarak kullanılan inverterler, yüksek verim ve güvenli çalışma ortamı oluşturur. Geceleri elektrik kaynağı olarak şebeke kullanılırken, gün içerisinde ise enerji fotovoltaik paneller aracılığıyla elde edilir.İnvertörlerin farklı çeşitleri vardır. Her bir çeşidin başka bir kullanım alanı ve faydası vardır. Bu inverterler seçilirken, kullanım alanları en önemli detaylardan biridir.
Şebeke hattına bağlı invertörler merkezi, dizi ve mikro inverter olarak üçe ayrılır. Bu invertörlerin her biri farklı alanlarda ve farklı kullanım amaçlarına hizmet edebilir.
Merkezi inverterler büyük güçlerdeki santrallerde kullanılır. Genellikle tek bir invertörün gücü güzlerce kW değerinden başlayarak mW mertebelerine kadar çıkabilir. Merkezi inverter teknolojisi diğer inverter tiplerinden bazı farklılıklar taşır. Merkezi seçeneklerde, panellerin invertör incesinde doğru akım korumamasının yapıldığı bağlantı kutularında birleştirildikten sonra invertöre bağlantı yapılır. Merkezi inverterler diğer tiplere göre daha büyük panel gruplarını tek merkezden yönetebilecek kapasiteye sahiptir.
Dizi (string) inverterler gerek çatı gerekse saha uygulamalarında tercih edilebilirler. Farklı çatı tiplerine göre farklı dizi inverter seçenekleri kullanabilir. Dizi inverterlerdeki amaç, tek bir santrali parçalara ayırarak, her bir parçanın bağımsız olarak enerji üretmesini sağlamaktır.
Mikro invertörler, her biri panel arkasına monte edilen seçeneklerdir. Özellikle parçalı gölgelenmelerin fazla olduğu çatı sistemlerinde tercih edilirler.
İnvertörler genellikle televizyon, aydınlatma lambası, bilgisayar ve elektrik ev aletleri gibi cihazlarda kullanılırlar. Aynı zamanda kaynak makineleri, tekneler, arabalar ve mobil ortamlarda da sıklıkla kullanılan cihazlardır. Bunun yanı sıra güneş enerjisi ve rüzgar enerjisi sistemlerinde de kullanılan inverter, laptop, TV ve kamping için de ideal seçeneklerdir.
İnvertörlerin kullanımı her geçen gün yaygınlaşmaktadır. Bunun en önemli nedenlerinden biri enerji tasarrufunu sağlamasıdır. Yenilenebilir enerji kaynaklarına duyulan ilgi ve ihtiyaç nedeniyle bu kaynaklardan elde edilen enerjinin kullanımına uygun hale getirmesi önemlidir. Bu açıdan inverterlerin ve benzeri cihazların kullanımı her geçen gün artmaktadır.
İnvertörlerin kullanımı birçok alanda kullanıcılarına fayda sağlamaktadır. Şebeke frekansından kaynaklanan bozucu etkiler nedeniyle motor, mekanik aksan hatalarını en aza indirgemektedir. Bu sayede motor ve mekanik aksanların tamir, bakım maliyetleri minimum seviyelerde tutulmaktadır. Bu da motor ve mekanik düzen ömrünün uzatılmasını sağlar.Sabit hızlı bir fan ya da pompanın kapasite kontrolü için panjur, damper ve kısma vanaları kullanılabilir. Bu cihazlardaki basıncı artıran invertör, fan ya pompayı eğri üzerinde daha az akışa izin verecek şekilde çalışmaya zorlar. Basınç ve akış güç kullanımının oluşmasını sağlar. Çıkışın kısılmasıyla birlikte basınç artırılırken, akışı azaltır ve enerji tasarrufu sağlar.Bunların yanı sıra devir değişikliği için kasnak ya da dişli düzeneklere ihtiyaç duyulması nedeniyle devir değişikliklerinin gerçekleşmesi çok daha hızlı ve maliyetsiz bir biçimde gerçekleştirilir. Yumuşak yol verme özelliği ise ilk kalkış ve duruş anında, mekanik düzeneklerde yapılan; darbeli kalkış ve duruş özelliğinin olmaması nedeniyle mekanik arıza ve bakım maliyetlerinde azalma görülür. Bununla birlikte, bakım süreleri ve kullanım ömürlerinin uzamasına katkıda bulunur.
Uzun yıllardır sektörde verdiği kaliteli hizmet anlayışı ile rakiplerinden öne çıkmayı başaran firmamız her geçen gün büyümeye ve gelişmeye devam eder. Elektrik motoru başta olmak üzere ihtiyaçlara özel tasarlanan işlevsel ürünleri cazip fiyat aralıklarında temin etmek istediğinizde Eksen Redüktör firmasının web sitesine göz atmak yeterlidir.